اولین مرحله در تولید و توسعه سیستمهای اطلاعاتی، شناسایی مفهوم دقیق فعالیتهایی است که میبایست توسط این سیستمها پشتیبانی گردند. به عبارت دیگر، پیش از توسعه سیستمهای اطلاعاتی، جهان واقعی باید مدلسازی شود. از منظر پویایی، جهان واقعی را به دو طریق ذیل میتوان مورد بررسی و شناسایی قرار داد:
- طریقه ایستا: در این روش جهان به عنوان سیستمی از اشیا در نظر گرفته شده و روابط بین آنها شناسایی و مدل میگردد.
- طریقه پویا: در این روش جهان به عنوان سیستمی از فرآیندها در نظر گرفته شده و این فرآیندها به همراه روابط بین آنها شناسایی و مدل میگردد.
آنچه که امروزه در تولید سیستمهای اطلاعاتی باید به صورت اساسی مورد نظر قرار بگیرد، پشتیبانی از پویاییها و تغییرات اجتنابناپذیر است. پویاییهایی موجود در دنیای واقعی که در توسعه سیستمهای اطلاعاتی باید مورد نظر قرار گیرد، عبارتند از:
- پویایی موجود در شرایط و محدودیتهای جهان واقعی (عوامل بیرونی)
- پویایی موجود در فعالیتهای کسب و کار، به عبارت دیگر طبیعت کسب و کار (عوامل درونی)
در سالهای اخیر به موازات معرفی مفاهیم BPM و BPMS -که ریشه در علوم مدیریت و کامپیوتر دارند- این امر به اثبات رسیده است که سیستمهای اطلاعاتی در صورتی کارآمد خواهند بود که در تولید و توسعه آنها، فرآیندهای کسب و کار مورد نظر قرار گرفته باشند. کارآمدی به معنای قدرت سازگاری سیستمهای اطلاعاتی با دنیای واقعی و نیازهای ذینفعان است. نیازهایی که مرتباً به دلیل شرایط درونی و بیرونی در حال تغییر هستند.
در هنگام شناسایی فرآیندها موارد ذیل مشخص میگردد:
- ورودی
- خروجی
- نقشهای درگیر در فرآیند
- قوانین
- عملیات
- توالی عملیات و گردش کار
- رابطه با سایر فرآیندهای موجود در سیستم اطلاعاتی
- رابطه با سیستمهای اطلاعاتی بیرونی
به همین دلیل، فرآیندها از اساسیترین ملزومات مدل مفهومی سیستمهای اطلاعاتی به منظور توسعه یک سیستم کارآمد هستند.
به طور کلی، سیستمهای اطلاعاتی که در توسعه آنها BPM به عنوان اساسیترین رکن در نظر گرفته شده (یعنی طریقه پویا در مدلسازی مفهومی آن مورد استفاده قرار گرفته است) و از ابزار BPMS برای تولید آن استفاده شده است، از قدرت بالایی در سازگاری برخوردار خواهد بود.
به همان اندازه که طراحی مفهومی بر مبنای فرآیندها (در ابتدای فرآیند تولید نرمافزار) از انطباق سیستم با اهداف استراتژیک سازمان و تغییرات مورد نیاز جهت بهبود کسب و کار پشتیبانی میکند، ابزار توسعه چنین سیستمهای اطلاعاتی نیز باید به نحوی انتخاب گردند که تغییرات مذکور را در کوتاهترین زمان با حداقل هزینه، اجرا و پیادهسازی نمایند.
امروزه نقش ابزارهای مدیریت فرآیندهای کسب و کار (BPMS) در تولید سیستمهای اطلاعاتی منعطف بر همگان مشخص و آشکار است. به عبارت دیگر، BPMSها از کارآمدترین ابزارهایی هستند که با استفاده از آنها، تولید و توسعه سیستمهای اطلاعاتی فرآیند مدار با کمترین هزینه و در کمترین زمان میسر میگردد.
به طور خلاصه، در یک سازمان موفق، فرآیندهای کسب و کار با اهداف استراتژیک همراستا هستند.. در صورتی که سیستمهای اطلاعاتی با توجه به فرآیندها تولید شوند، حرکت در مسیر اهداف استراتژیک سازمان میسر میگردد. به علاوه با تولید سیستمهای اطلاعاتی توسط ابزارهای BPMS، تغییرات به سرعت و با کمترین هزینه انجام میگردد و بهبود فرآیندها در جهت تصحیح مسیر حرکت و یا تسریع حرکت، میسر میگردد.

رویکرد رایورز در توسعه سیستمهای اطلاعاتی فرآیند مدار
شرکت رایورز ، پس از بیست و پنج سال سابقه در تولید و استقرار سیستمهای اطلاعاتی و در راستای تکمیل سبد محصولات خود، قدم در راه تولید سیستمهای فرآیند مدار با استفاده از ابزار Ray BPMS نموده است. از ویژگیهای این سیستمهای اطلاعاتی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
- پشتیبانی از فرآیندهای کسب و کار حوزه مورد نظر
- برقراری ارتباط میان فرآیندهای درون حوزه
- برقراری ارتباط فرآیندهای درون حوزه با فرآیندهای بیرونی
- برقراری ارتباط سیستم اطلاعاتی در نقاط مشخص با سیستمهای اطلاعاتی بیرونی (با استفاده از وبسرویسها)
- انعطافپذیری بالا در برابر تغییرات درونی و بیرونی و بهبود مستمر فرآیندها
- ایجاد یکپارچگی در سطح سازمان
- تحت وب بودن
از نمونه سیستمهای اطلاعاتی فرآیند مدار تولید شده توسط رایورز که به زودی به بازار عرضه خواهد شد، سیستم کنترل کیفیت بوده که در برخی از صنایع تولیدی حساس نظیر صنعت دارو کاربرد دارد. کلیه فرآیندهای مرتبط با کنترل کیفیت مواد و محصولات در این سیستم پوشش داده میشود. علاوه بر این، به واسطه ارتباط با سیستمهای حوزه تولید (برنامهریزی تولید، اطلاعات مهندسی) و انبار (کنترل موجودی و حسابداری انبار) رایورز، یکپارچگی ایجاد میگردد. بدین ترتیب، مدیران بخش کنترل و تضمین کیفیت، قادر به پایش فرآیندها بوده و امکان بهبود آنها را در حداقل زمان ممکن خواهند داشت.
نمونه دیگر از سیستمهای فرآیند مدار که توسط شرکت رایورز طراحی و تولید شده است، نرمافزار مدیریت حضور کارکنان است که علاوه بر مکانیزه نمودن فرآیندهای مرتبط با حضور پرسنل، با دستگاههای کارت ساعت رایج در ایران نیز ارتباط برقرار میکند. با استقرار این سیستم، به واسطه مغایرت گیری مکانیزه بین اطلاعات ثبت شده در دستگاههای مذکور و اطلاعات نرمافزار مدیریت حضور کارکنان، زمان و هزینه مربوط به محاسبه کارکرد کارکنان کاهش یافته و اطلاعات دقیق به سیستم «حقوق، دستمزد و پرسنلی» رایورز -جهت محاسبه حقوق- ارسال میگردد. همچنین امکان تعریف انواع قوانین و کنترل مکانیزه آنها، در این سیستم وجود دارد.
به علاوه، شرکت رایورز، ابزار RayBPMS را در اختیار کارشناسان واحد فناوری اطلاعات سازمانها قرار میدهد تا با مشارکت مالکان فرآیندها و کارشناسان کسب و کار:
- فرآیندها را شناسایی و سیستمهای اطلاعاتی مورد نیاز خود را با امکانات جامعی که این ابزار در اختیار آنها قرار میدهد، تولید و طراحی نمایند
- ارتباط این سیستم را با سیستمهای بیرونی از طریق وبسرویسها فراهم نمایند
- در سطح سازمان یکپارچگی ایجاد نمایند
- فرآیندهای سازمان را مورد کنترل، پایش و اندازهگیری قرار داده و با اطلاعات مناسبی که این سیستمها در اختیار آنها قرار میدهد، مالکان فرآیندها را در بهبود مستمر فرآیندها یاری کنند.